ทอนซิลอักเสบ สามารถพัฒนาเป็นโรคที่ร้ายแรงถึงชีวิตได้

ต่อมทอนซิลโตผิดปกติ มีโอกาสเป็นมะเร็งได้

ทอนซิลอักเสบ สามารถพัฒนาเป็นโรคที่ร้ายแรงถึงชีวิตได้

รายงานพิเศษหัวข้อ : ทอนซิลอักเสบ โรคร้ายต่อมใกล้ตัว
บรรยายโดย : พญ.ธนสรัญ วัชราดิลกกุล
(แพทย์ประจำแผนกโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยมหิดล )
ที่มาคลิป : พบหมอมหิดล

“ทอนซิลอักเสบ” เป็นภาวะอักเสบของต่อมทอนซิลส่วนคออักเสบ ผู้ป่วยที่มีทอนซิลอักเสบเฉียบพลันจะมีอาการไข้ หนาวสั่น  เจ็บคอ  กลืนลำบาก แต่ด้วยอาการของทอนซิลอักเสบจะคล้ายไข้หวัด ทำให้คนส่วนใหญ่คิดว่าแค่ซื้อยามากินเองก็คงหาย แต่น้อยคนที่จะรู้ว่าโรคทอนซิลอักเสบ สามารถพัฒนาเป็นโรคที่ร้ายแรงถึงชีวิตได้ถ้ารักษาไม่ถูกวิธี

          การติดเชื้อต่อมทอนซิล หากลุกลาม อาจเกิดเป็นหนอง บริเวณรอบต่อมทอนซิลได้

หน้าที่ของต่อมทอนซิล

          ต่อมทอนซิลมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับ ระบบภูมิคุ้มกันร่างกายค่ะ โดยในต่อมจะมีเม็ดเลือดขาวหลายชนิด ที่มีหน้าที่ในการทำลายและดักจับเชื้อโรค ที่ผ่านเข้ามาในช่องปาก ทางเดินอาหาร หน้าที่รองลงก็คือเกี่ยวกับ การสร้างภูมิคุ้มกัน

โรคทอนซิลอักเสบ

          โรคทอนซิลอักเสบคือ โรคที่มีการอักเสบบริเวณต่อมทอนซิล ซึ่งต่อมทอนซิล หลัก ๆ ก็จะมีอยู่ 3 ที่ ที่แรกก็คือที่ ๆ เราเห็น คือ อยู่บริเวณในช่องปาก ด้านหลังลิ้นไก่ไปเล็กน้อยสองข้างค่ะ แล้วก็จะมีอยู่บริเวณหลังโพรงจมูก อันนี้เราจะมองไม่เห็น แล้วนอกจากนี้ก็จะมีต่อมทอนซิลบริเวณโคนลิ้น

กลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดทอนซิลอักเสบ

          กลุ่มเสี่ยงไม่ได้มีกลุ่มเฉพาะเจาะจงค่ะ แต่ว่ามักจะพบมากในเด็ก ช่วงอายุน้อยกว่า 15 ปีค่ะ ที่จะมีโรคต่อมทอนซิลอักเสบได้ เพราะว่าเมื่อหลังอายุ 10 ขวบไปแล้ว ส่วนใหญ่ต่อมทอนซิลก็จะลดการทำงานลง

สาเหตุของการเกิดทอนซิลอักเสบ

          สาเหตุของโรคทอนซิลอักเสบก็คือ การรับเชื้อจากคนที่มีเชื้อโรคนะคะ
คนไข้ : สวัสดีค่ะคุณหมอ
หมอ : สวัสดีค่ะ
หมอ : วันนี้มีอาการอย่างไรมานะคะ
คนไข้ :  มีอาการเป็นหวัด แล้วก็มีไข้ขึ้นนิดหน่อยค่ะ แล้วก็รู้สึกเจ็บที่คอบริเวณต้นคอค่ะคุณหมอ
หมอ : เจ็บในคออย่างนี้ใช่ไหมคะ
คนไข้ : ใช่ค่ะ
หมอ : เป็นมากี่วันแล้วคะ

การตรวจวินิจฉัยโรกทอนซิลอักเสบ

          โดยปกติแล้ว การวินิจฉัยโรคทอนซิลอักเสบ ก็จะเป็นการซักประวัติ ถามประวัติ ถามอาการ แล้วก็ตรวจร่างกาย โดยการตรวจร่างกายก็จะพบต่อมทอนซิล โต แดง อาจจะพบปื้น หนอง หรือปื้นขาวบริเวณต่อมทอนซิลได้ คลำบริเวณคออาจพบต่อมน้ำเหลืองโต กดเจ็บได้
หมอ : นอกจากอาการเจ็บคอ มีอาการอื่นร่วมไหมคะ เช่น กลืนลำบาก หรือว่ามีอาเจียนอะไรมีไหมคะ
คนไข้ : มีกลืนลำบากค่ะ รู้สึกเหมือนมีก้อนติดอยู่ที่คอข้างในค่ะ

อาการของทอนซิลอักเสบ

          ผู้ป่วยที่เป็นต่อมทอนซิลอักเสบ ก็จะมีอาการเจ็บคอ แล้วก็มีการกลืนลำบาก มีไข้ได้นะคะ ในผู้ป่วยเด็กก็อาจจะสังเกตว่ามีน้ำลายไหล เนื่องจากว่าไม่สามารถกลืนน้ำลายลงคอได้ ในบางกรณีก็อาจจะมีการอาเจียนหลังรับประทานอาหารได้ เนื่องจากว่าเวลากลืน ก็จะมีการกลืนแล้วเจ็บค่ะ
          จากการที่ตรวจร่างกายเมื่อสักครู่นะคะ ก็พบว่าต่อมทอนซิลโตและแดงนะคะ แล้วก็มีจุดหนองเล็ก ๆ ที่บริเวณต่อมทอนซิล แล้วก็ร่วมกับว่ามีไข้นะคะ วัดไข้ได้นะคะ เมื่อสักครู่คลำบริเวณคอ ก็มีต่อมน้ำเหลืองที่มันโตเล็กน้อยนะคะ ก็เข้าได้กับทอนซิลอักเสบ

การรักษาต่อมทอนซิลอักเสบ

          การรักษาต่อมทอนซิลอักเสบ ถ้าหากเป็นการติดเชื้อไวรัส ก็จะให้การรักษาตามอาการค่ะ ก็จะเป็นยาแก้ปวด ลดไข้ หากคิดว่าเป็นการติดเชื้อแบคทีเรีย ก็จะให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วยค่ะ
          ระหว่างนี้ก็รับประทานอาหารอ่อนก่อน เนื่องจากว่ามันก็จะมีการกลืนลำบาก เนื่องจากทอนซิลมันอักเสบนะคะ แล้วก็อีกอย่างหนึ่งก็คือ การป้องกัน ไม่แพร่เชื้อนะคะ ก็อาจจะใส่หน้ากากปิดเวลาไอ จามหรือการรับประทานอาหาร ก็อาจจะมีช้อนกลาง เพื่อป้องกันการติดเชื้อไปให้กับคนรอบข้าง
          หากมีการอักเสบของต่อมทอนซิลบ่อย ๆ หลาย ๆ ครั้งในช่วงเวลา 1 ปีติดต่อกัน แล้วก็ทำให้รบกวนชีวิตประจำวัน เช่น การทำงานหรือการเรียน การผ่าตัดทอนซิลก็เป็นข้อบ่งชี้หนึ่ง ข้อบ่งชี้หลัก ๆ ข้อแรกก็คือ การมีการติดเชื้อต่อมทอนซิลบ่อย ๆ เรื้อรัง ข้อที่สองก็คือ ภาวะที่มีการอุดกั้นทางเดินหายใจขณะหลับ หรือมีการนอนกรน ก็จะเป็นอีกข้อบ่งชี้หนึ่ง สุุดท้าย หากแพทย์สงสัยว่า ต่อมทอนซิลนั้นโตผิดปกติหรือสงสัยเป็นมะเร็ง ก็จะทำการผ่าตัดต่อมทอนซิล เพื่อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา

          โดยทั่วไปแล้ว คนไข้ที่มีอาการเจ็บคอ ก็มักจะไปซื้อยากินเอง ซึ่งยาที่ได้ อาจจะเป็นในเรื่องของยาปฏิชีวนะ ซึ่งการเจ็บคอของผู้ใหญ่ ก็มักจะเป็นการติดเชื้อไวรัส ซึ่งไม่จำเป็นต้องกินยาปฏิชีวนะ แล้วก็สามารถหายได้เอง คนไข้ที่ได้รับยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น ก็อาจจะก่อให้เกิดความเสี่ยงของการแพ้ยาได้ หรือว่าเกิดความเสี่ยงของอุบัติการณ์ การดื้อยาที่มากขึ้นได้ หากคุณมีปัญหาสุขภาพ อย่าลืมมาพบหมอกันนะคะ

[ขอขอบคุณ  พญ.ธนสรัญ วัชราดิลกกุล อย่างสูง ไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย]
[ถอดคำบรรยายจากคลิปคุณหมอ โดย หยินหยาง]
[โปรดแชร์ บทความนี้ ให้กับคนที่คุณรักและเป็นห่วงที่สุดด้วย นะครับ]

ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
ช่อง YouTube | Mahidol Channel : https://www.youtube.com/mahidolchannel
Facebook | https://www.facebook.com/mahidolchannel
Mahidol University มหาวิทยาลัยมหิดล | https://www.mahidol.ac.th/th
Website | https://www.mahidolchannel.com | https://channel.mahidol.ac.th/
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล | https://www.si.mahidol.ac.th/th/