หากรักษาเบื้องต้นแล้วไม่หายอาจเกิดจากมะเร็งกระเพาะปัสสาวะก็ได้
โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบพบมากในผู้หญิงปล่อยไว้นานอันตรายถึงชีวิต
บรรยายพิเศษหัวข้อ : โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ รู้เร็ว หายได้บรรยายโดย : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายแพทย์ ภควัฒน์ ระมาตร์
(ศัลยแพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะสตรี คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล )
ที่มาคลิป : พบหมอมหิดล
"กระเพาะปัสสาวะอักเสบ" เป็นโรคที่พบบ่อยในผู้หญิงไทย ถ้าคุณมีอาการ ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะแสบ ขัด ปัสสาวะมีสีขุ่น กลิ่นเหม็นผิดปกติ ปัสสาวะมีเลือดปนออกมา ต้องรีบไปพบแพทย์โดยด่วน เพราะคุณหมอจะค้นหาสาเหตุที่แน่ชัด เพื่อจะได้รักษาได้ทันท่วงที ยิ่งถ้าเป็นโรคนี้เกิดซ้ำบ่อย ๆ และคนไข้ยังไม่เคยมาพบหมอ อาจจะเสี่ยงเป็นโรคร้ายที่อันตรายถึงชีวิต และโรคร้ายที่แฝงตัวเข้ามาคือโรคอะไรความรุนแรงของกระเพาะปัสสาวะอักเสบนะครับ อาจทำให้การทำงานของกระเพาะปัสสาวะเสียไป หรือในบางรายอาจส่งผลไปทำให้การทำงานของไตผิดปกติได้
สาเหตุของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ มีปัจจัยอะไรบ้างครับ
สาเหตุของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ มีค่อนข้างเยอะนะครับ เริ่มต้นอันที่หนึ่ง คือ ตัวน้ำปัสสาวะเองอาจจะมีสารเคมี ที่รบกวนทำให้เกิดการอักเสบ ยกตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยที่ใช้ยาเสพติดบางกลุ่ม เช่น เคตามีน ผู้สูบบุหรี่ อันที่สอง การเกิดโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ อาจจะเกิดจากความผิดปกติในกระเพาะปัสสาวะ เช่น ผู้ป่วยบางรายมีนิ่ว มีเนื้องอกในกระเพาะปัสสาวะ และกลุ่มสุดท้าย คือกลุ่มที่มีการทำงานผิดปกติของหูรูด ก็เช่น ผู้ป่วยที่กระเพาะปัสสาวะไม่สามารถบีบตัวได้ตามปกติ หรือ หูรูดมีความแน่นกว่าปกติ ครับโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ มักพบกับคนกลุ่มใดบ้างครับ
โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ส่วนใหญ่เกิดกับผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย และพบได้ทุกวัย พบในเด็กที่มีความผิดปกติมาตั้งแต่กำเนิด สำหรับผู้ชาย จะมีท่อปัสสาวะยาวกว่าผู้หญิง และอยู่ห่างจากทวารหนัก โอกาสติดเชื้อจึงมีน้อย เนื่องจากผู้หญิงจะมีท่อปัสสาวะสั้น และอยู่ใกล้ทวารหนัก จึงง่ายต่อการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะได้ครับโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ มีอาการลักษณะใดครับ
ผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่มีกระเพาะปัสสาวะอักเสบ จะมีอาการปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะบ่อยผิดปกติ ปวดปัสสาวะแล้วต้องรีบวิ่งหาห้องน้ำ และก็บางรายก็อาจจะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ครับการวินิจฉัยโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นอย่างไรบ้างครับ
เบื้องต้นเวลาผู้ป่วยมีอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบ เราจะมีการซักถามอาการร่วมอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะ
(หมอ) ครั้งที่แล้วมาหาผมด้วยอาการอะไรนะครับ
(คนไข้) ฉี่บ่อย
(หมอ) ครั้งที่แล้วปัสสาวะบ่อย แล้วมีอาการอะไรอีกนะครับ
(คนไข้) ไม่มี
(หมอ) มีแค่ฉี่บ่อย เนอะ ครั้งที่แล้วบอกผมว่ากลั้นปัสสาวะไม่อยู่ด้วย ใช่ไหม ครับ
(คนไข้) ใช่
ปัญหาหลัก ๆ คือ ผู้ป่วยเขากลั้นปัสสาวะไม่ได้ ซึ่งจริง ๆ แล้ว อาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้ เราจะต้องหาดูว่ามีสาเหตุมาจากการอักเสบในปัสสาวะด้วยหรือเปล่า ซึ่งเป็นสาเหตุที่เราสามารถแก้ไขได้เบื้องต้น และแก้ไขได้ง่าย หลังจากที่ผู้ป่วยทานยาปฏิชีวนะ ตามเชื้อที่ขึ้นจากน้ำปัสสาวะ อาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ของผู้ป่วยควรจะดีขึ้น หรือหายไป
หลังจากที่เราพยายามกำจัดเชื้อโรคแล้ว แล้วพบว่ายังไม่ตอบสนองต่อการรักษา หลักการอย่างแรกคือ เราต้องส่งน้ำปัสสาวะไปเพาะเชื้อ เพื่อจะดูว่าตอบสนองต่อยาที่เราให้หรือเปล่า
อันที่สอง เราจะเริ่มมองหาว่ามีความผิดปกติอื่น ๆ ในการทำงานหรือในทางกายภาพในทางเดินปัสสาวะไหม ยิ่งผู้ป่วยว่าเคยมีประวัติเคยเป็นซ้ำ ๆ แต่ไม่ได้รับการตรวจรักษา เราควรจะยิ่งหาสาเหตุ
กระบวนการตรวจหาสาเหตุของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ มีอะไรบ้างครับ
คราวนี้เบื้องต้นของการตรวจหาสาเหตุ อย่างง่ายที่สุด เราอาจจะทำอัลตราซาวนด์ดู ดูว่าไตคุณป้ามีความผิดปกติไหม ดูว่ากระเพาะปัสสาวะของคุณป้ามีความผิดปกติไหม นะครับ อันนี้เป็นวิธีการตรวจเบื้องต้นที่ง่ายและปลอดภัย นะครับ ไม่ค่อยมีความเสี่ยงอะไรปัญหาที่เราพบบ่อยในผู้สูงอายุที่เกิดอาการแบบนี้ มักจะเกิดจากปัสสาวะมันออกมาไม่หมด มันก็เลยเกิดภาวะอักเสบ และติดเชื้อได้บ่อย ๆ แล้วก็เลยกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ด้วย
โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ สามารถรักษาให้หายขาดได้หรือไม่ครับ
โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบจากการติดเชื้อ สามารถรักษาหายขาดได้ หากพบสาเหตุที่ชัดเจนและได้รับการรักษาอย่างถูกต้อง โดยส่วนใหญ่กระเพาะปัสสาวะอักเสบ นะครับ มักจะได้รับการรักษาเบื้องต้น จากที่โรงพยาบาลใกล้บ้าน หลังจากที่ผู้ป่วยหายดีแล้ว นะครับ ไม่เกิดอาการซ้ำ แสดงว่าการรักษานั้นประสบความสำเร็จแต่เมื่อไรก็ตาม ที่ผู้ป่วยเกิดอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบซ้ำ อาจจะไม่ใช่กระเพาะปัสสาวะอักเสบธรรมดาแล้ว ในบางราย ยิ่งเป็นผู้สูงอายุ อาจจะเกี่ยวเนื่องกับมะเร็งกระเพาะปัสสาวะได้ ซึ่งอันตรายถึงชีวิตนะครับ หากไม่ได้รับการรักษาแต่เบื้องต้น
มีวิธีลดความเสี่ยงจากโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ อะไรบ้างครับ
วิธีลดความเสี่ยงจากโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ มีดังนี้
[ขอขอบคุณ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายแพทย์ ภควัฒน์ ระมาตร์ อย่างสูง ไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย]
[ถอดคำบรรยายจากคลิปคุณหมอ โดย หยินหยาง]
[โปรดแชร์ บทความนี้ ให้กับคนที่คุณรักและเป็นห่วงที่สุดด้วย นะครับ]
ภาพประกอบ uroweb.org
ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
ช่อง YouTube | Mahidol Channel : https://www.youtube.com/mahidolchannel
Facebook | https://www.facebook.com/mahidolchannel
Mahidol University มหาวิทยาลัยมหิดล | https://www.mahidol.ac.th/th
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล | https://www.si.mahidol.ac.th/th/
