วิธีป้องกันจากยาเสียหนุ่ม ยาเสียสาว
บทความโดย
กรมสุขภาพจิต
รู้จัก “GHB” ยาเสียหนุ่ม เสียสาว
ช่วงนี้หลายท่านอาจจะได้อ่านข่าวพริตติ้สาวชื่อดัง ที่เสียชีวิตอย่างไม่ปกติ และเป็นข่าวดังทางหน้าสื่อสารมวลชน ประเด็นที่เกี่ยวข้องอันหนึ่งที่เราๆท่านๆทั้งหลายควรจะได้เรียนรู้จากข่าว นั่นคือ ประเด็นการเสียชีวิตอาจจะมีส่วนเกี่ยวข้องกับการใช้ยาบางอย่าง ซึ่งที่เอ่ยถึงคือ GHB ซึ่งเป็นสารเสพติดอันตรายตัวแรก ๆ ที่ถูกตั้งข้อสงสัยว่าเกี่ยวข้อง ซึ่งหลายคนจะทราบว่า สารดังกล่าวจัดเป็นสารเสพติดที่มีในตลาดมืดหรือสิ่งผิดกฎหมายที่เป็นที่นิยมในหมู่นักท่องราตรี มีลักษณะเป็นของเหลวใส ละลายน้ำ ยากที่สังเกตุและจับผิดได้ จึงถูกจัดเป็นยาเสียสาว ยาเสียหนุ่ม ถือเป็นภัยมืดที่มาพร้อมกับความสนุก วันนี้มีข้อมูลทางวิชาการเกี่ยวกับยาตัวนี้มาฝากดังนี้คือGHB (Gamma-Hydroxybutyrate)
GHB หรือที่รู้กันในชื่อภาษาไทยเรา มักจะเรียกว่า “ยาเสียสาว” หรือตอนนี้อาจจะต้องเพิ่มว่าเป็น “ยาเสียหนุ่ม” ด้วย ยาชนิดนี้เป็นพวกวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท มีผลออกฤทธิ์กระตุ้น ทำให้รู้สึกตื่นตัว มีพฤกรรมรู้สึกสนุกที่นำไปสู่การที่อยากมีเพศสัมพันธ์ด้วย ปัจจุบันพบการระบาดใช้ในสถานบันเทิงต่างๆ มากมายวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท
วัตถุออกฤทธิ์ หมายความว่า วัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาทที่เป็นสารธรรมชาติ หรือที่ได้จากสิ่งธรรมชาติ หรือวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาทที่เป็นวัตถุสังเคราะห์ ทั้งนี้ ตามที่รัฐมนตรีประกาศ (ตามพระราชบัญญัติวัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. 2559) แบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ- ประเภท 1 วัตถุออกฤทธิ์ที่ไม่ใช้ในทางการแพทย์ และอาจก่อให้เกิดการนำไปใช้หรือมีแนวโน้มในการนำไปใช้ในทางที่ผิดสูง
- ประเภท 2 วัตถุออกฤทธิ์ที่ใช้ในทางการแพทย์และอาจก่อให้เกิด การนำไปใช้หรือมีแนวโน้มในการนำไปใช้ในทางที่ผิดสูง
- ประเภท 3 วัตถุออกฤทธิ์ที่ใช้ในทางการแพทย์ และอาจก่อให้เกิดการนำไปใช้หรือมีแนวโน้มในการนำไปใช้ในทางที่ผิด และ
- ประเภท 4 วัตถุออกฤทธิ์ที่ใช้ในทางการแพทย์และอาจก่อให้เกิดการนำไปใช้หรือมีแนวโน้มในการนำไปใช้ในทางที่ผิดน้อยกว่า ประเภท 3
ข้อมูลเภสัชวิทยา
ข้อมูลองค์การอนามัยโลก ชื่อสามัญ Gamma (g)-Hydroxybutyric Acid (GHB) และชื่ออื่นๆ เช่น : γ−hydroxybutyrate, 4-hydroxybutyrate, sodium oxybate, 4-hydroxybutanoic acid, 4−hydroxybutyric acid, oxybutirate natrii, hydroxibutyrat de sodium, sodium oxybutyrat (2)ในขณะที่ชื่อทางการค้าตลาดยาเสพติดผิดกฎหมาย จะรู้จักกันในชื่อหลากหลายตามแต่ละประเทศเช่นกัน อาทิเช่น ในประเทศอิตาลีเรียกชื่อว่า Alcover, ในฝรั่งเศส มีชื่อว่า Gamma OH, ในเยอรมันชื่อ Somsanit, ในอเมริกา ประเทศกลุ่มอียู และคานาดา มีชื่อว่า Xyrem เป็นต้น ในขณะที่ชื่อในท้องตลาดมืด หรือ Street names ก็มีชื่อเรียกที่หลากหลาย เช่น เชอรี่เมท (Cherry meth), คลาวด์ไนน์ (Cloud-9), Fantasy, Liquid Ecstasy G, Liquid E, Liquid X, Good Sleep Georgia, Home Boy, Scoop, GBH, และ Easy Lay (2) เป็นต้น
กลไกการออกฤทธิ์
Gamma (g)-Hydroxybutyric Acid (GHB) การออกฤทธิ์ของ GHB จะกดระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้เกิดความรู้สึกผ่อนคลาย เกิดอาการเคลิ้มสุข กระตุ้นความรู้สึกทางเพศ ในทางการแพทย์มีการนำ GHB ที่สังเคราะห์ขึ้นมาใช้เป็นยาสลบ ยานอนหลับ ยารักษาภาวะง่วงหลับ (narcolepsy) หรือผสมในนยาลดความอ้วน ซึ่งข้อมูลจากหน่วยงานอาหารและยาหรือ FDA สหรัฐ ได้เคยอนุญาตให้ GBH ในส่วนผสมของสูตรอาหารเสริมเพื่อลดน้ำหนัก แต่ได้ถูกถอดออกไปตั้งแต่ปี ค.ศ. 1990 เนื่องจาก ปัญหาการใช้ที่ไม่ปลอดภัย โดยมีข้อมูลการใช้ยาแล้วเกิดอาการข้างเคียง (side effect) อย่างรุนแรง จำนวน 122 ราย และนำไปสู่การเสียขีวิต 3 ราย นอกจากนี้ ยังมีการใช้เพื่อรักษาผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง (alcoholism) รวมไปถึงการใช้เพื่อกระตุ้นให้มีอารมณ์ทางเพศในผู้ที่มีปัญหาขาดความสนใจที่จะมีเพศสัมพันธ์ (sexual desire disorder) ในปี ค.ศ. 2000 FDA มีข้อมูลเชื่อมโยงการนำ GBH ถูกนำไปใช้แบบผิดๆจนเกิดเป็นยาแห่งวันข่มขืน (“date rape” drug) ในสหรัฐ ซึ่งนำไปสู่การห้ามการใช้ GBH อย่างเข้มงวดเช่นเดียวกับเฮโรอีน (3)ปัจจุบันมีการลักลอบผลิต GHB ขึ้นมาหลากหลาย โดยการนำ GBL (gamma-butyrolactone) และ 1, 4-butanediol ซึ่งเป็นสารที่ใกล้เคียงกัน(3) มาใช้ในทางที่ผิดทดแทน เนื่องจาก GBL และ 1, 4-butanediol เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะถูกเมตาบอไลต์โดยเอนไซม์ lactonase ซึ่งมีอยู่ในเลือดกลายเป็น gammahydroxybutyric acid (GHB) อย่างรวดเร็ว รูปแบบและวิธีการเสพ GBH มีรูปแบบเป็นของเหลวใส (Clear liquid) ที่สามารถละลายน้ำได้ (substance dissolved in water) จึงสามารถใช้ได้ทั้งในรูปกินและฉีด (Oral consumption and Injection) (1)
อาการและอาการแสดง
ข้อมูลจากองค์กรด้านยาเสพติดและแอลกอฮอล์กล่าวว่า ไม่มีระดับการใช้ที่ปลอดภัยสำหรับยา GBH ทั้งนี้หลังได้รับยาเข้าไปในร่างกายใช้เวลา 15-20 นาที และอาจมีฤทธิ์อยู่ได้นานราวๆ 3-4 ชั่วโมง โดยผู้ที่ได้รับยาจะมีอาการดังต่อไปนี้ มีอารมณ์สนุก (Euphoria) มีความต้องการทางเพศเพิ่มขึ้น (Increased sex drive) ความยับยัั้งชั่งใจลดลงต่ำสุด (lowered inhibitions) มีอากาารสั่น คลื่นไส้อาเจียน ง่วงนอน มึนงง เป็นต้น หากได้รับยาในขนาดสูง จะมีอาการ หูแว่วประสาทหลอน หายใจลำบาก สับสนกระวนกระวาย ชัก หมดสติ และเสียชีวิตได้ภายใน 3-4 ชั่วโมง หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที (4)GBH ในประเทศไทย
ในทางการแพทย์เราใช้ยาชนิดนี้อยู่บ้างในการวางสลบ การผ่าตัด การทำคลอด รักษาโรคบางโรค เช่น โรคง่วงหลับ โรคพิษสุราเรื้อรัง มีการควบคุมการใช้ที่เข้มงวดโดยแพทย์ แต่ยาตัวนี้ถูกถอนออกจากบัญชียาตั้งแต่ปี 2533 แล้ว ซึ่งยา GHB มีทั้งชนิดเม็ด ชนิดผง หรือชนิดเหลว ที่นิยมใช้กันจะเป็นลักษณะเหลวใส เพราะใช้ง่าย มีรสเค็มเล็กน้อยกลมกลืนกับเครื่องดื่ม ในตลาดมืดจะเรียกว่า Liquid X หรือ Liquid E สามารถผสมกับเครื่องดื่มได้โดยที่เราไม่รู้ว่ามีส่วนผสมของยาชนิดนี้อยู่ ซึ่งมักถูกนำมาใช้ในทางที่ผิดโดยการหยดหรือผสมลงไปในเครื่องดื่ม อาทิเช่น น้ำผลไม้ เครื่องดิื่มผสมแอลกอฮอล์ เป็นต้น โดยเฉพาะในหมู่นักท่องราตรีที่นิยมแสวงหาความตื่นเต้นแบบผิดๆ(1)การป้องกันและหลีกเลี่ยง (5)
อาการเมื่อเราโดนยา GHB จะแตกต่างกันไปตามขนาดยาที่ได้รับ หากได้รับปริมาณมากๆ ก็มีสิทธิ์ที่จะทำให้เกิดการเสียชีวิตได้ หากได้รับร่วมกับยาเสพติดอื่นๆ หรือแอลกอฮอล์ ก็จะทำให้เกิดผลเสียที่มากกว่าหลายเท่าป้องกันและหลีกเลี่ยง มีดังนี้
- การป้องกันทำได้ยาก เพราะเราจะสังเกตยากว่ามีส่วนผสมของยา GHB หรือไม่ในเครื่องดื่ม
- ไม่ไปสถานบันเทิงคนเดียว ควรมีเพื่อนที่ไว้ใจได้ไปด้วย
- ดื่มแอลกอฮอล์ให้พอดี เพื่อให้มีสติ ไม่เกิดอาการมึนเมา
- ไม่รับเครื่องดื่มจากคนที่เราไม่รู้จัก
- ไม่ดื่มเครื่องดื่มอย่างรวดเร็ว หากเราดื่มทีละน้อย จะสังเกตตัวเองได้ว่าเกิดอะไรผิดปกติหรือไม่
- ไม่ดื่มเครื่องดื่มแก้วเดียวกันกับผู้อื่น
- ไม่ดื่มเครื่องดื่มที่อยู่ในภาชนะที่มีปากกว้าง เพราะภาชนะแบบนี้สามารถใส่ส่วนผสมเช่น ยาอันตราย ลงไป ได้ง่าย
- ไม่ควรละสายตาจากเครื่องดื่มของตัวเอง
กล่าวโดยสรุป
สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทดังที่กล่าวมานี้ มักเป็นที่นิยมในหมู่เยาวชน นักท่องราตรี ที่อยู่ในวัยอยากรู้อยากลองและต้องการความตื่นเต้น โดยเฉพาะวัยรุ่นที่เสพติดความสนุก สามารถเข้าถึงได้ง่าย เนื่องจากมักมีการซื้อขายผ่านทางอินเตอร์เน็ท ยากต่อการควบคุม และยังมีผลิตภัณฑ์รูปแบบอื่นอีก เช่น หมากฝรั่ง และบุหรี่ เป็นต้น ซึ่งยังไม่ทราบแน่ชัดว่าประกอบด้วยสารชนิดใด ดังนั้น เมื่อทราบข้อมูลเหล่านี้แล้ว สาวๆและหนุ่มๆทั้งหลาย ควรระมัดระวังตัว และรู้วิธีการที่จะป้องกันตนเอง พึงระวังดื่มเครื่องดื่มหรือรับประทานอาหารจากคนแปลกหน้า ไม่ทดลองสูดดมสารระเหยต่างๆจากการชักชวนของเพื่อนหรือคนอื่นๆ โดยเฉพาะกรณีที่อยู่ในสถานที่ซึ่งไม่มีบุคคลที่ไว้ใจอยู่ด้วย เป็นต้น สำหรับผู้ที่กำลังแสวงหาหรือคิดที่จะใช้สารเหล่านี้ในการล่วงละเมิดทางเพศหรือแม้แต่การใช้กับคู่รักของตนเองโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ควรหยุดความคิดและการกระทำนั้น เพราะไม่เพียงแต่เป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย แต่อาจส่งผลเสียรุนแรงจนทำให้ผู้อื่นได้รับอันตรายถึงแก่ชีวิตได้แหล่งข้อมูล
1. https://bdn.go.th/pdf คู่มือการตรวจพิสูจน์ยาเสพติด 2560. สำนักยาและวัตถุเสพติด กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์.
2. https://www.who.int/medicines/areas/quality_safety/5GHBPreReview.pdf
3. https://www.rxlist.com/gamma-hydroxybutyrate_ghb/supplements.htm
4.https://adf.org.au/drug-facts/ghb/
5.https://med.mahidol.ac.th/ramachannel/
Reference
https://www.verywellmind.com/rohypnol-and-ghb-basic-facts-66989
