การลดน้ำหนักที่ผิดวิธี อาจส่งผลให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นมากกว่าเดิมและควบคุมยาก การลดน้ำหนักวัดจากการที่ไขมันลดลง ไม่ใช่ดูแค่ตัวเลขน้ำหนักที่ลดลง
บรรยายโดย : นายแพทย์ ตนุพล วิรุฬหการุณ
(ผู้เชี่ยวชาญอายุรศาสตร์โรคอ้วน สหรัฐอเมริกา โรงพยาบาลกรุงเทพ)
***เป็นบทสัมภาษณ์คุณหมอทางทีวีช่อง 9
พิธีกร : สวัสดีครับคุณหมอ ก็สาวๆ หลายคน พอใช้คำว่าลดน้ำหนัก มันก็เลยให้ความสำคัญที่ตัวเลขตาชั่งอย่างเดียว โดยที่ไม่ได้ดูรวมๆ ว่า มันจะดีต่อสุขภาพ ดีไม่ดีมันอาจจะทำลายสุขภาพด้วยซ้ำไป เพราะว่ามันจะมีผลตามมาใช่ไหมครับ เพราะว่าบางคนลดแล้วโทรม บางคนมีโยโย่ ดีไม่ดี มันจะคืนกลับมาเยอะมากกว่าวันที่ลดไปอีก
หมอ : ใช่ครับ คือ เรื่องการลดน้ำหนัก เป็นเรื่องที่ ผมว่าทุกคนในชีวิตหนึ่ง มักจะเคยทำ หลายครั้ง และหลายวิธีด้วย เพราะฉะนั้นแล้วเนี่ย ความเข้าใจของคนส่วนใหญ่เนี่ย หรือว่าความเข้าใจ โดยเฉพาะคุณผู้หญิง รวมทั้งคุณผู้ชายด้วย นะครับว่า น้ำหนักจริงๆ แล้วเนี่ย ในการลดเนี่ย มันไม่ใช่ตัวเลขที่เราเห็นแค่บนตาชั่งอย่างเดียว บนตาชั่งเป็นน้ำหนักที่รวมทั้งร่างกาย มีทั้งกล้ามเนื้อ มีทั้งกระดูก มีทั้งเลือด มีทั้งฉี่ มีทั้งไขมัน เพราะฉะนั้นแล้วโดยส่วนใหญ่ หรือโดย common sense ของคนปกติ เวลาเราอยากจะลดน้ำหนักเนี่ย สมมุติพี่เอิร์ธ อยากจะลดน้ำหนัก เรามักจะทำคล้ายๆ กันคือ ไม่กินข้าวเย็น กินข้าวเช้าน้อยหน่อย กลางวันกินนิดหนึ่ง และออกกำลังกายเยอะๆ น้ำหนักก็ลดลงมา 5 โล 10 โล แต่ 5-10 กก. นั้นเนี่ย บางครั้งมันเกิดมาจากการขาดสารอาหาร เรากินน้อยเนี่ย สิ่งที่เสียไปเนี่ย กลายเป็น ใน 5 กก. เป็นกล้ามเนื้อสัก 2 กก. เป็นกระดูกไปนิดหนึ่ง เป็นฉี่ เป็นอึ เป็นไขมันอยู่นิดเดียว 2-3 ขีด นี่คือสาเหตุที่ บางครั้ง พอน้ำหนักบนตาชั่งลงไปเยอะ ทุกคนก็ดีใจ ดีใจที่ฉันลงไป 5 กก. ไปไหนมาไหนคนบอก เอ๊ะ ป่วยหรือเปล่า หรือเป็นมะเร็ง ทำไมหน้าตอบลง ทำไมดูโทรมลง สิ่งเหล่านี้ เพราะเราเสียของดีไปด้วย เอวไม่เล็กลงเลย นะครับ นี่คือที่มาของสมาคมเวชศาสตร์โรคอ้วนเนี่ย หรือว่า Obesity Medicine ในอเมริกาเนี่ย เขาถึงมีแผนกนี้ขึ้นมา เพราะประชากรในอเมริกา มีโรคอ้วนสูง เป็นอันดับ 1 ของโลก เวลาเราไปอเมริกา ก็จะเห็นว่ามีคนอ้วนเต็มไปหมดเลย
ถ้าเขามาลดกันที่น้ำหนักอย่างเดียว สิ่งที่ยากคือ มัน maintenance ไม่ได้ ความหมายก็คือ เวลาที่เราลดลงเยอะ หรือ น้อย ไม่ได้ยากเท่ากับที่จะทำอย่างไรให้น้ำหนักที่ลดลงไป อยู่เหมือนเดิมไปตลอดปี หรือ 2 ปี ส่วนใหญ่ก็ทำกัน ลดไป 5 กิโล แป๊บเดียว พอตรุษจีน ปีใหม่ ปุ๊บ น้ำหนักก็ขึ้นมาอีกแล้วเหมือนเดิม สิ่งที่ยากก็คือ จะทำอย่างไรให้น้ำหนักเนี่ย คงที่แบบนั้น เลยเป็นที่มาที่ Obesity Medicine เนี่ย คือ การทำอะไรก็ได้ในการช่วยลดไขมันส่วนเกิน ไม่ใช่น้ำหนักหล่ะ เพราะฉะนั้นเวลาคนไข้มาที่แผนกเนี่ย หรือว่ามาปรึกษาเนี่ย เราจะไม่เน้นย้ำว่า ไปชั่งน้ำหนัก แล้วดูนะ โดยเฉพาะผู้หญิงเนี่ย ประจำเดือนมา น้ำหนักก็ขึ้น ชั่งตอนเช้า แต่พอตอนเย็นน้ำหนักก็ไม่เท่ากัน ขึ้นเครื่องบินนานๆ ขาก็บวมอีก อย่างนี้เป็นต้น
พิธีกร : แล้วที่จริง โยโย่เนี่ย หลายๆ คนเข้าใจว่า มันน่าจะมาจากผลของยาลดความอ้วนอย่างเดียว จริงๆ มันไม่ใช่ ใช่ไหมครับ
หมอ : อืม จริงๆ มีหลายสาเหตุ ถ้าเกิดขึ้นมาจากที่เราไปบีบคั้นร่างกาย โดยการที่เราไม่กิน โดยการที่เราไปซื้อยามากินแบบหยุดความหิว หรือเรื่องอะไรก็ตามที่เราอดอยากปากแห้ง วันหนึ่งเมื่อเราเลิกทำก็เหมือนกับเขื่อนที่มันแตก เราก็จะกินกลับไปเหมือนเดิม เพราะร่างกายเราต้องรักษาตัวเองไว้ให้เรากินกลับไปเยอะๆ เท่าเดิม เขาถึงเรียก โยโย่
แต่การลดไขมันเนี่ย เราจะไม่วัดที่ไขมันบนตาชั่งก็จริง แต่เราจะวัดกันที่สัดส่วนมากกว่า เพราะฉะนั้นน้ำหนักจะลงเยอะหรือลงน้อย ถ้าเอวลดลง 2 นิ้ว 3 นิ้ว ถือว่าดีมาก เพราะฉะนั้นเวลาเราดูว่าน้ำหนักเราเกินไหม เราอาจจะ ไม่ใช้ง่ายๆ เช่น MBI คือ Body Mass Index ซึ่ง คือเอาน้ำหนักมาหารด้วยส่วนสูงและก็ยกกำลังสอง เป็นตัวเลขเท่านี้เท่านี้ เพราะบางครั้งในการตรวจเนี่ย เราต้องใช้การสแกนครับ พวกนี้เขาเรียก Extra Whole Body คือ ดูสิว่า ร่างกายเราทั้งหมดเนี่ย เรามีไขมันเกินเท่าไหร่ ผู้หญิงบางคนหนัก 40 กก. พุงเบอเร่อเลย มี fat เกินก็ต้องลดนะ ผู้ชายบางคนมา 90 กก. เต็มไปด้วยกล้ามเนื้อ เล่นรักบี้มา ไม่มีไขมันเลย จะต้องไม่ไปยุ่งกับเขา เพราะฉะนั้นแล้วเนี่ย Obesity Medicine คือ การช่วยให้ไขมันส่วนเกินเนี่ย ลดน้อยที่สุด โดยที่เราไม่ได้ไปจับที่น้ำหนัก สรุป คือ เอาเฉพาะของที่ไม่ดีออกมา คือ ไขมัน ของที่ดีก็ยังค้างอยู่ข้างใน ครับ
พิธีกร : ก็คือจริงๆ หมายรวมทั้งหมดเลย นอกจากเอวแล้ว ถ้าสมมุติ ผู้หญิงบางคนตัวใหญ่ๆ หน่อย เขาก็จะขาใหญ่ เขาก็จะมีผลระยะยาว ผิวแบบเปลือกส้ม ก็จะทำให้นุ่งสั้นไม่ได้ ก็จะทำให้ความมั่นใจทั้งหมดมันหายไป
หมอ : ความสำคัญอยู่ที่ ถ้าเราลดน้ำหนักแล้วทำให้ของดีเป็นกล้ามเนื้อเป็นอะไร ออกไปจากการอดอาหารเนี่ย เราจะดูแก่ลง แต่เมื่อไหร่ที่เราลดเฉพาะไขมันออกไปเนี่ย เมื่อไหร่เซลลูไลท์หาย เอวเล็ก แขนหาย สะโพกเล็ก ก็หมายความว่า หลอดเลือดเรา ไขมัน มันก็จะต้องน้อยลง ตับเรามันก็จะต้องไขมันดีขึ้น ร่างกายก็จะดีขึ้น เมื่อไหร่ Body Fat หรือไขมันลดลง เราจะรู้สึกว่าเราอายุน้อยลง เพราะมีการไหลเวียนดีขึ้น เขาถึงบอกว่า ในการวิจัย ประมาณคร่าวๆ ถ้าเอวเราใหญ่ขึ้นประมาณ 1 นิ้ว เราจะเป็นโรค และตายไวขึ้นประมาณ 2 ปี กลับกันถ้าเอวเราเล็กลง 1 นิ้ว นี่คือ ต้นเหตุเลย สมมุติว่าเราจะทำว่า เราไม่อยากเป็นเบาหวาน ความดัน ไขมัน โรคหัวใจ โรคเกาต์ โรคเส้นเลือดแตก เส้นเลือดตีบ สิ่งที่ง่ายที่สุดในการทำ แต่คนส่วนใหญ่ มักจะเพิกเฉยไป เพราะไปกินยาแทน คือ การลดไขมัน เพราะถ้าเอวลดลง 1 นิ้วเนี่ย เปอร์เซ็นต์ การตาย หรือ เราจะอายุยืนขึ้นประมาณ 2 ปี นี่คือสิ่งสำคัญที่ใน Obesity Medicine เนี่ย เราให้ความสำคัญกับขนาดของไขมันพวกนี้ เพราะเมื่อไหร่ก็ตาม ขันมันลดลง คอเลสเตอรอล ก็ย่อมน้อยลง ไตรกลีเซอไรด์ ก็น้อยลง แล้วออกกำลังเพิ่มขึ้น สิ่งเหล่านี้ คือวิธีที่ถูกต้องในการช่วยลด เพราะในการลดน้ำหนักจริงๆ เนี่ย เราต้องกินข้าวครบ 3 มื้อนะครับ การอดอาหารมื้อหนึ่ง น้ำหนักขึ้นแน่ในบั้นปลาย เพราะฉะนั้น กินเช้า กินกลางวัน กินเย็น แล้วต้องมาดูด้วยว่า คนไข้ส่วนใหญ่ที่มาเจอผมเนี่ย กินเยอะไม่ค่อยกลัวนะ ส่วนใหญ่กินแล้วไม่เผาผลาญ กินแล้วไม่ออก ปัญหาคนส่วนใหญ่ คือ กินนิดเดียว กินน้อยมาก แต่ทำไมไม่ลงเลย พอไปตรุษจีน ปีใหม่ปุ๊บ ขึ้นไปหลายกิโล เลย สิ่งเหล่านี้ บางครั้งอาจจะมาจากภาวะไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย ในเรื่องของ เมตาบอลิซึม (Metabolism) บางคน เมตาบอลิซึม (Metabolism) ต่ำ กินน้อยแต่อ้วนง่าย บางคนมีพันธุกรรมเบาหวาน บางคนมีเรื่องของคอเลสเตอรอล สิ่งเหล่านี้อาจจะจำเป็นต้องเจาะเลือดมาดู ว่าเราจะต้องเพิ่ม Heater ตัวไหนให้แรงขึ้น ในการช่วยเผาผลาญร่งกายแล้ว ร่างกายก็จะจัดการไขมันร่างกายได้เร็วเหมือนเดิม
พิธีกร : ถ้าอย่างงั้นขอฝากปิดท้ายตรงนี้ก่อนครับว่า ถ้าสมมุติว่า อยากจะลดน้ำหนักแบบถูกต้อง คุณผู้ชมควรจะต้องทำอย่างไร
หมอ : อืม ง่ายๆ นะครับ คล้ายๆ กับที่ผมพูดในเรื่องของการชะลอความแก่ 1. การลดน้ำหนักที่ถูกต้อง คือ เช้ากินอะไรก็ได้ กินแป้ง กินข้าว กินอะไรได้ กลางวันให้เหมาะสม 1 ชาม ก๋วยเตี๋ยว ข้าว มือเย็น ไม่กินแป้งเลย มือเย็นขอเป็น No Carbohydrate คือ กินโปรตีน กินสเต็ก กินผัก แต่อย่าอดอาหาร แล้วเพิ่มการออกกำลังกาย ให้ได้สักวันละ 20 นาที 3 ครั้งต่อวัน แค่นี้ก็จะช่วยลดไขมันส่วนเกินได้เยอะเลย นะครับ อย่าไปอดอาหาร กินโปรตีนในมือเย็น แต่ไม่กินแป้งเลย เนี่ย จะถือว่าดีที่สุด ครับ ในการไล่พวก เซลลูไลท์ พวกนี้ออก
พิธีกร : ขอบพระคุณมากครับคุณหมอครับ
[ขอขอบคุณ นายแพทย์ ตนุพล วิรุฬหการุณ อย่างสูง ไว้ ณ ที่นี้ด้วย]
[ถอดคำบรรยายจากคลิปคุณหมอ โดย S.J.Bank]
[โปรดแชร์ บทความนี้ ให้กับคนที่คุณรักและเป็นห่วงที่สุดด้วย นะครับ]
