ข้อเท็จจริงพบว่า น้ำตาลจากผลไม้ทำให้คอเลสเตอรอลในเลือดสูงได้ ผักบางกลุ่มก็สามารถทำให้ไขมันในเลือดสูงได้ การกินแต่ผักผลไม้สามารถทำให้ไขมันในเลือดสูงได้
บรรยายโดย : อ.นพ.กรภัทร มยุระสาคร
(คณะแพทย์ศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล)
สวัสดีครับ กินอยู่ดี โดย หมอนัด นะครับ อ่า วันนี้ผมอยากจะมาแชร์กับเพื่อนๆ นะครับ ให้เพื่อนๆ ได้ วันนี้ผมจะพูดถึงเรื่อง "การกินผลไม้แล้วทำให้ไขมันในเลือดสูง" นะครับ อ่า ผมต้องเรียนสั้นๆ นะครับว่า ในปัจจุบันเนี่ย คนที่มีไขมันในเลือดสูงที่มาในโรงพยาบาลนี่ เยอะมาก เยอะมากๆ นะครับ หมอและนักกำหนดอาหารหรือเภสัชกรหรือผู้ที่มีความรู้ในการแพทย์ ส่วนใหญ่เนี่ย บางครั้งไม่ทราบด้วยซ้ำว่า ผลไม้เนี่ยทำให้ไขมันในเลือดสูงได้ เพราะว่าสิ่งเหล่านี้เนี่ยจะต้องอาศัยความเชี่ยวชาญและก็มีความรู้ หรือว่าไปเรียนต่อทางด้านนี้มา เผอิญผมไปเรียนต่อทางด้านไขมันที่ต่างประเทศ ก็ได้มีโอกาสนะครับ ที่จะเข้าใจทางด้านนี้
วันนี้ผมจะพูดถึงผลไม้นะครับ ทำให้ไขมันในเลือดสูง โดยเฉพาะไตรกลีเซอไรด์ ได้อย่างไร เราพบว่าตั้งแต่ผมทำงานในเรื่องของการลดน้ำหนักคนไข้ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมคนไข้เนี่ย สิ่งที่เรียนรู้มากเลยนะ คือ การกินแป้งน้อยเนี่ย คือ Ketogenic Diet เนี่ย ลด ไตรกลีเซอไรด์ ได้ต่ำกว่า 100 เลยนะ มีน้องหมอ ตอนผมไปบรรยาย ในสมาคมโภชนาการเมื่อปีที่แล้วเนี่ย ยกมือถามว่า "คุณหมอคะ ถ้า ไตรกลีเซอไรด์ สูงแล้ว ถ้าไม่ให้ยาจะมีความผิดไหม" ผมต้องบอกอย่างนี้นะครับว่า เรามีปริมาณผลเลือด ที่เป็นข้อกำหนดของอายุรแพทย์ อายุรกรรมอยู่ นะครับ แต่ว่าสิ่งหนึ่งที่เป็นข้อกำหนดก็คือว่า ถ้าคนไข้คนนั้น หรือว่าคนๆ นั้นเนี่ย มีระดับไขมันในเลือดที่ไม่ได้สูงมาก ก็ยังอยู่ในจุดที่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ อันนี้จะเป็นเป้าหมายของการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม นะครับ ผมต้องบอกเรียนอย่างนี้นะครับว่า ในสมัยเดิมเราใช้น้ำตาลในการที่จะเพิ่มความหวาน จนอุตสาหกรรมเริ่มเข้ามา เราเริ่มเปลี่ยนน้ำตาลเป็นฟรุกโตส นะครับ จากการศึกษาในปัจจุบันเนี่ยเราพบว่า ฟรุกโตสเนี่ยหรือเป็นน้ำตาลธรรมชาติที่อยู่ในผลไม้ ฟรุกโตสในทางเคมีเนี่ย จะสามารถดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด ได้มากถึง 80% ของปริมาณอาหารที่กิน นะครับ ฟรุกโตสจะผ่านกระบวนการพิเศษที่ไม่เหมือนน้ำตาลทราย ที่ไม่เหมือนกลูโคส นะครับ เพราะฉะนั้นเนี่ย ฟรุกโตสสิ่งที่เข้าไปแล้ว จากการศึกษาของปัจจุบัน เราพบว่า เมื่อเรากินฟรุกโตสปริมาณมากๆ เข้า ฟรุกโตสเนี่ยจะเข้าสู่กระแสเลือด แล้วเปลี่ยนไปเป็นไขมันได้ โดยเฉพาะไขมันในตับ หรือไขมันในเซลล์ไขมัน นะครับ
เพราะฉะนั้น โดยสรุปง่ายๆ ความรู้ง่ายๆ จากผม ณ วันนี้ก็คือว่า ในบางคนไขมัน ไตรกลีเซอไรด์ ในเลือดสูง ไม่ได้มาจากการกินของมัน นะครับ คำแนะนำโรงพยาบาลบางแห่ง เวลาไขมัน ไตรกลีเซอไรด์ สูงยังแนะนำให้ลดกะทิ หรือ ลดของมัน อันนี้ต้องบอกเลยนะว่า ไม่ถูกต้อง นะครับ ไตรกลีเซอไรด์ เป็นไขมันในเลือดที่เกิดจากการกิน ถ้าเกิดจากการกินอาหารกลุ่มคาร์โบไฮเดรท โดยเฉพาะฟรุกโตสนะครับ อันนี้คือ คำตอบแรก นะครับ
คำตอบที่สอง นะครับ เวลาเรามีไขมันในเลือดสูง เกิดจาก 2 กระบวนการหลักๆ คือ อาจจะเกิดจากการกิน หรือ อาจจะเกิดจากร่างการสลายไขมันลดลง หรือ ทั้ง 2 ส่วน นะครับ ดังนั้นในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อให้ไขมันลดเนี่ย จึงเป็นเรื่องที่ต้องใช้ความร่วมมือระหว่าง คนไข้และหมอ แต่ปัจจุบันหมอจ่ายยาเป็นหลัก ถูกไหมครับ ก็ผมก็ไม่ได้บอกว่ามันผิดอะไร แต่ว่าถ้าเราเลือกที่จะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ เราควรเลือกวิธีนั้น เพราะว่ามันยั่งยืนและมันตลอดไป ถ้ากินยา โดยมากก็คุณก็ต้องกินยาชั่วชีวิต ฉะนั้นส่วนที่ผมพูดในวันนี้ ส่วนในเรื่องของปริมาณน้ำตาลจากฟรุกโตสนะครับ ผมได้บอกแล้วว่า ฟรุกโตสสามารถดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้ 80% และเมื่อดูดซึมเยอะๆ ทำเป็นประจำ ทำต่อเนื่อง ฟรุกโตสเนี่ย ก็จะสะสมที่ตับ เป็นในรูปของ ไตรกลีเซอไรด์ ได้ ทำให้เกิดไขมันพอกตับนะครับ ดังนั้น ในคนไข้หลายคนที่ผมรักษามาหลายปีเนี่ย พอลดปริมาณฟรุกโตสลง ไขมัน ไตรกลีเซอไรด์ ก็ลดลง
ในบางคน ฟรุกโตส ทำให้ไขมันตัวร้าย(LDL) เพิ่มได้ด้วยเช่นเดียวกัน ข้อที่สาม ฟรุกโตสอยู่ในไหนครับ ฟรุกโตส อยู่ในผลไม้ส่วนใหญ่ ในกล้วย ในสับปะรด มะม่วง มะละกอ เรียกว่า ฟรุกโตสเนี่ยเป็นสารอาหารธรรมชาติ ที่อยู่ในผลไม้ไทยส่วนใหญ่ ในเงาะ ในลิ้นจี่ ดังนั้น สิ่งเหล่านี้ต้องบอกนะครับ ใครที่ฟังคลิปนี้อยู่นะครับ ก็จะบอกว่า ถ้าคุณเป็นคนมีไขมันสูง มี ไตรกลีเซอไรด์ สูงเด่น แล้วไปรักษาเท่าไหร่ ปรับอาหารเท่าไหร่ก็ไม่ลง ผมกล้าการันตีได้ว่า ถ้าคุณเป็นคนกินผลไม้เยอะ คุณลดผลไม้ นะครับ จากตำรา เขาพบว่า ไตรกลีเซอไรด์ จะลดลงในประมาณ 1-2 เดือน ผมพบว่า ที่รักษาคนไข้มา ภายในประมาณสัก 2-3 อาทิตย์ ไตรกลีเซอไรด์ ก็ลดลงแล้ว นะครับ ไม่ต้องใช้ยา
ไม่มีใครตอบได้ว่า คุณควรจะลดจำนวนผลไม้เท่าไหร่ แต่รู้แต่เพียงว่า ถ้าคุณกินเยอะ คุณต้องทดลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรม นะครับ นั่นหมายความว่า ไขมันคุณสูง คุณได้ทำปรับเปลี่ยนพฤติกรรม คุณก็ต้องมาเจาะเลือดซ้ำ นะครับ
นอกเหนือจากผลไม้ ฟรุกโตสมีอยู่ใน น้ำผึ้ง นะครับ เพราะฉะนั้น คนที่กินน้ำผึ้งเป็นประจำ ก็อาจจะมีปัญหาในเรื่องของไขมันในเลือดสูงได้ แต่อย่างไรก็ตาม อย่างที่ผมบอกนะครับว่า คนไขมันในเลือดสูง ไม่ได้มาจากการกินไขมันอย่างเดียว บางทีเกิดจากร่างกายสลายน้อยนะครับ แต่ไม่เน้นว่า กินเยอะแล้วคุณไปวิ่งออกกำลังกาย ให้มันเผาพลาญออกไป เพราะว่าบางครั้ง เวลาที่เรากินไปแล้ว ร่างกายมันเกิดกระบวนการเผาผลาญไปแล้ว และมันเข้าไปอยู่ในตับไปแล้ว อยู่ในเซลล์ไขมันไปแล้ว มันไม่ได้ออกกันมาง่ายๆ นะครับ อันนี้ คือข้อที่ผมอยากจะบอกนะครับ
อีกส่วนหนึ่งก็คือว่า ไตรกลีเซอไรด์ ถ้าเกิดสูงนะครับ บางทีไม่ได้เกิดจากฟรุกโตสอย่างเดียว มันอาจจะเกิดจากสารอาหารที่เป็นแป้ง เยอะๆ ที่เขาเรียกว่า Starchy Foods นะครับ อย่างในผักก็จะเป็น ฟักทอง เผือกมัน แครอท พวกนี้จะเป็นกลุ่มผักพวก Starchy Foods คือ เป็นผักที่สามารถนับปริมาณแป้งได้ เช่น ฟักทองชิ้นหนึ่ง เผือกมัน เป็นชิ้น พวกนี้จะนับปริมาณพลังงาน เขาเรียกว่าเป็นแลกเปลี่ยนเสมือนข้าว 1 ทัพพีได้ ดังนั้น เหมือนเวลาที่คุณกินผักเหมือนที่กรมอนามัยแนะนำว่า ให้กินผักปริมาณมากเนี่ย คุณอาจจะต้องเลือกกินผัก พวกผักใบ ผักก้าน ส่วนผักที่เป็นหัว เป็น ดอก พวกนี้คุณอาจจะต้องจำกัดปริมาณมันบ้าง นะครับ
สิ่งที่แตกต่างก็คือว่า อันนี้เราพวกถึงชนิดเนาะ ที่เรายังไม่พูดถึงก็คือ ปริมาณที่กิน ถูกไหมครับ เมื่อคุณเลือกกินอาหารชนิดที่ดี แต่ปริมาณที่กินไม่เหมาะสม มันก็สร้างปัญหาได้ และหลีกเลี่ยงการกินอาหารอย่างที่ผมบอกนะครับ จากการศึกษาเราเริ่มพบแล้วว่า เวลาที่คุณกินน้ำผลไม้ หรือน้ำผลไม้ตอนท้องว่าง เนี่ย มันกระตุ้นความอยากการกินอาหารเพิ่มขึ้นได้ นั่นหมายความว่า เวลาที่คุณกินตอนท้องว่างเนี่ย นอกเหนือจากมันทำให้คุณกินมากขึ้นในอาหารหลักแล้วเนี่ย สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือว่า พอท้องว่างปุ๊บ สารอาหารพวกนี้ดูดซึมได้เร็ว นะครับ อาจจะไม่เกิดผลในระยะสั้น แต่อาจเกิดผลในระยะยาว ซึ่งเรามีข้อมูลบอกแล้วว่า ผลไม้ที่มีรสหวาน มันเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดการดื้อของอินซูลิน และทำให้การควบคุมเบาหวานจะยากขึ้นด้วย นะครับ ผมบอกเลยว่า 80% คนไข้ที่มาหาผม ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าผลไม้ กินแล้วทำให้ไขมันสูง ก็ถือว่าเรียนรู้จากคลิปนี้ นะครับ
ต่อมานะครับ อันนี้พูดถึงไตรกลีเซอไรด์และไขมัน เพราะฉะนั้นข้อมูลที่ผมจะพูดในวันนี้สั้นๆ ก็คือว่า คนที่ไขมันในเลือดสูง แนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมดูก่อน ดังนั้นการที่จะต้องตระหนักในเรื่องนี้ก็จะช่วยให้ยั่งยืน ผมไม่อยากให้ทุกคนเริ่มต้นด้วยการใช้ยา เพราะมันไม่ยั่งยืน นะครับ วันนี้ลาไปก่อน สวัสดีครับ
[ขอบคุณ นพ.กรภัทร มยุระสาคร อย่างสูง สำหรับข้อมูล ไว้ ณ ที่นี้ด้วย]
[ถอดคำบรรยายจากคลิปคุณหมอ โดย หยินหยาง]
