โรคไข้เลือดออกเชื้อไวรัสที่ยังไม่มียารักษาแต่ป้องกันได้

อาการไข้จากไวรัสไข้เลือดออก ต่างจากไข้ปกติอย่างไร

โรคไข้เลือดออกเชื้อไวรัสที่ยังไม่มียารักษาแต่ป้องกันได้

รายงานพิเศษหัวข้อ : พิษสุนัขบ้า ภัยใกล้ตัว...จากสัตว์เลี้ยงแสนรัก
บรรยายโดย : อ.ดร.นพ.สัณฑ์ ม่วงน้อยเจริญ
(รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล )
ที่มาคลิป : พบหมอมหิดล

ทุกคนต้องเคยถูกยุงกัด กัดแล้วคัน เป็นตุ่ม ไม่นานก็หาย แต่ถ้าหากถูกยุงลายกัดคุณอาจจะไม่ได้แค่ตุ่มคัน เพราะคุณอาจติดเชื้อไวรัสไข้เลือดออกที่ยังไม่มียารักษาและเป็นอันตรายถึงชีวิต ไข้เลือดออกคืออะไร แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าเราเป็นไข้เลือดออก?

          (หมอ) สถิติอัตราการเจ็บป่วยของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข มีคนรายงานว่าเจ็บป่วยจากไข้เลือดออก ประมาณ 90,000 คนต่อปี มีอัตราการตายอยู่ประมาณ 100-200 คนต่อปี

          ไข้เลือดออกเป็นโรคที่เกิดจาก การติดเชื้อไวรัสชนิดหนึ่ง* เป็นไวรัสที่ขยายพันธุ์อยู่ในยุง เพราะฉะนั้นช่วงไหนที่มียุงเยอะ ก็จะมีการระบาดเยอะ
          *เชื้อไวรัสเดงกี(Dengue virus)

กลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสไข้เลือดออก

          กลุ่มเสี่ยงเป็นแล้วจะมีอาการเยอะ หรือว่ามีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนมา ก็จะเป็น เด็ก ผู้สูงอายุ หรือว่าเป็นกลุ่มที่มีโรคประจำตัวอยู่แล้ว เป็นโรคตับ ไต หัวใจ เป็นโรคปอด หรือว่าอีกกลุ่มหนึ่ง ก็คือกลุ่มที่มีน้ำหนักเยอะ กลุ่มคนอ้วนที่มีน้ำหนักมาก ก็เป็นอีกกลุ่มหนึ่งที่เป็นกลุ่มเสี่ยง

(กลุ่มเสี่ยง)

วิธีการตรวจวินิจฉัยไข้เลือดออก

          วิธีการตรวจวินิจฉัย  เริ่มจากซักประวัติ ตรวจร่างกายโดยแพทย์ตามปกติ
(หมอ) วันนี้เป็นอะไรมาครับ
(คนไข้) วันนี้เป็นไข้มาครับ
(หมอ) เป็นไข้มากี่วันแล้วครับ
(คนไข้) เป็นมาสัก 2-3 วันแล้วครับ
(หมอ) มีอาการอย่างไรบ้าง
(คนไข้) ปวดเนื้อ เมื่อยตัวครับ
(หมอ) มีไอ เจ็บคอ เสมหะ น้ำมูก อะไรมีไหมครับ
(คนไข้) ไม่มีครับ
(หมอ) ไม่มีเลยนะ คุณสมบูรณ์ทานยาอะไรมาบ้างหรือยังครับ
(คนไข้) ท่านยาแก้ปวดลดไข้มาครับ แต่อาการก็ไม่ได้ดีขึ้นครับ
(หมอ) ไม่ดีขึ้นเลยนะ

ระยะฟักตัวและการแสดงอาการของไข้เลือดออก

          (หมอ) ช่วงแรกหลังถูกยุงกัดจะยังไม่มีอาการ ต้องใช้เวลาประมาณ 3 วัน ถึง 7 วัน ระยะตั้งแต่ถูกยุงกัดจนถึงเริ่มมีอาการ ทางการแพทย์เรียกว่าเป็นระยะฟักตัว จะมีไข้ มีปวดหัว เมื่อยเนื้อเมื่อยตัว ปวดเมื่อยร่างกาย จะไม่ค่อยมีไอ ไม่ค่อยมีเจ็บคอ ไม่ค่อยมีอาการทางระบบอื่น ๆ
          ในระหว่างที่มีไข้ ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ของร่างกาย ก็คือพวกหลอดเลือดต่าง ๆ จะเสียความสามารถ ในการเก็บส่วนประกอบของเลือดไว้ ก็จะเริ่มมีเลือดออก อันนี้เป็นที่มาของคำว่าไข้เลือดออก

อาการต่ออวัยวะภายนอกและภายในของไข้เลือดออก

        อาการต่ออวัยวะภายนอก ก็คือออกมาทางเลือดกำเดาไหล เลือดออกตามไรฟัน หรือว่ามีอาเจียนเป็นเลือด ถ่ายมาเป็นเลือดหรือว่าออกมาในอวัยวะภายใน เช่น ออกในทางเดินอาหาร หรือออกในท้อง ออกในปอด ออกในตับ พอมีการรั่วของสารน้ำต่าง ๆ ออกจากหลอดเลือดขึ้นมา คนไข้ก็จะเริ่มมีอาการต่าง ๆ ที่ตามมา เช่น มีอาการความดันต่ำ คนส่วนใหญ่จะคิดว่าไข้ลงแล้ว เริ่มจะหายแล้ว ความจริงช่วงสำคัญของโรค เป็นช่วงวันที่ไข้ลงเนี่ยแหละครับ ในการรักษาไข้เลือดออก เพราะว่าช่วงที่ไข้ลงจะเป็นช่วงที่มี การรั่วของสารน้ำต่าง ๆ มากที่สุด และจะมีความผิดปกติของร่างกายมากที่สุด

อาการต่ออวัยวะภายใน

(หมอ) แถวบ้านหรือที่ทำงานมีใครเจ็บป่วย เป็นไข้ ไม่สบายแบบนี้มีไหมครับ
(คนไข้) ไม่กี่วันมานี้ มีแถวบ้านเป็นไข้เลือดออกมาครับ ก็กังวลว่าจะเป็นไข้เลือดออก เลยมาตรวจดูก่อนครับ

การตรวจวินิจฉัยไข้เลือดออก

          (หมอ) อย่างไรหมอขอเจาะเลือด ไปตรวจเพิ่มเติมดูนิดหนึ่งนะครับ ดูว่าคุณสมบูรณ์มีการติดเชื้อไข้เลือดออกไหม ถ้าสงสัยไข้เลือดออก อยู่ในสถานที่ที่เสี่ยง ที่บ้าน ที่ทำงานมีคนเป็น เราก็สงสัยว่าอาจจะเป็นไข้เลือดออก เราก็จะตรวจยืนยันโดยการเจาะเลือด เพื่อไปดูว่าติดเชื้อไข้เลือดออกไหม
          (หมอ) ผลเลือดออกมาแล้วนะครับ ผลปรากฏว่าคุณสมบูรณ์เป็นไข้เลือดออก คงเป็นสาเหตุทำให้มีไข้คราวนี้นะ เกล็ดเลือดยังไม่ต่ำมาก อยู่ที่ประมาณ 1 แสนไมโครลิตร ยังถือว่าไม่น่าเป็นห่วงอะไรมาก ก็อาการอื่น ๆ ก็ยังปกติดีอยู่ อาจจะต้องพักผ่อนให้เพียงพอ เดี๋ยวหมอจะให้ยากลับไปทานนะ เป็นยาลดไข้ และก็ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน รักษาตามอาการ

          (คนไข้) ขอบคุณมากครับคุณหมอ
          (หมอ) ครับ สวัสดีครับ

การรักษาโรคไข้เลือดออก

          (หมอ) ปัจจุบันยังไม่มียาที่ใช้กำจัด เชื้อไวรัสไข้เลือดออกได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะฉะนั้นการรักษาก็จะเป็น การรักษาแบบประคับประคอง เป็นไข้ก็ให้ทานยาลดไข้ คลื่นไส้อาเจียนทานไม่ได้ ก็ให้น้ำเกลือ ให้สารน้ำทดแทน คอยสังเกตดูว่ามีอาการของความดันต่ำ มีเลือดออกผิดปกติ หรือว่ามี อาการอื่น ๆ ผิดปกติตรงไหน เราก็จะรักษาเป็นที่ที่ไป

วิธีป้องกันการเกิดโรคไข้เลือดออก

          1. ระวังไม่ให้ยุงกัด
          2. ทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย

บทส่งท้ายจากคุณหมอ

          โดยสรุปนะครับ ไข้เลือดออกยังเป็นปัญหาสำคัญ ทางสาธารณสุขของประเทศไทย คนเป็นเยอะเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะถ้าเกิดว่าคนรอบข้าง ในที่บ้าน ที่ทำงาน หรือว่าในชุมชนรอบ ๆ มีการระบาดของไข้เลือดออก ก็แนะนำว่ามาตรวจพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยครับ ถ้ามีปัญหาสุขภาพอย่าลืมมาพบหมอนะครับ

[ขอขอบคุณ  อ.ดร.นพ.สัณฑ์ ม่วงน้อยเจริญ อย่างสูง ไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย]
[ถอดคำบรรยายจากคลิปคุณหมอ โดย หยินหยาง]
[โปรดแชร์ บทความนี้ ให้กับคนที่คุณรักและเป็นห่วงที่สุดด้วย นะครับ]

ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
ช่อง YouTube | Mahidol Channel : https://www.youtube.com/mahidolchannel
Facebook | https://www.facebook.com/mahidolchannel
Mahidol University มหาวิทยาลัยมหิดล | https://www.mahidol.ac.th/th
Website | https://www.mahidolchannel.com | https://channel.mahidol.ac.th/
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล | https://www.si.mahidol.ac.th/th/